Café Herman in Den Bosch: een monumentaal industrieel interieur

Een dik jaar geleden stonden John van Tribe en ik voor een gesloten deur. John had voorgesteld iets te gaan drinken bij Café Herman in de voormalige watertoren van Den Bosch omdat hij het interieur ervan zo mooi vond. Vanwege lockdowns, avondklok en wat al niet meer zagen horecazaken zich gedwongen hun openingstijden nogal eens te wijzigen. Vandaar de verrassing van de gesloten deur. Ik gunde mezelf een herkansing en ontdekte dat John gelijk had.

Voor de watertoren ligt een pleintje. Bij mooi weer heeft Café Herman er een terras. Nu staat alleen de viskraam op het plein. Boven de entree is een schildering met onder andere het bouwjaar van de toren, 1885, aangebracht. Tot 1974 speelde de toren een rol in de drinkwatervoorziening van de stad. In 2001 werd hij een rijksmonument. “Wij zitten er sinds vier jaar in,” zal de man van de bediening even later zeggen.”

Binnen, links van de entree, staat een dikke standleiding die de voormalige functie van het gebouw verraadt. Tegelijk zegt het zichtbaar houden ervan iets over het interieur van deze zaak. Industrieel en monumentaal, doch verre van kaal en koud, wel sober, geen overdaad.

Ik kies een plek op de eerste verdieping naast het trapgat, dat in de originele betonvloer is gezaagd en waar vandaan ik uitzie op de begane grond, tenminste, als je over het zwartstalen hek kijkt. De menukaart vermeldt het mij onbekende crudité bij verschillende gerechten. Ik vertaal het als ruw vanuit het Engelse crude (denk aan crude oil oftewel ruwe olie). Maar het komt uit het Frans en betekent rauwheid in algemene en rauwkost in culinaire zin. Niet alleen makelaars kunnen het mooi vertellen. Mijn vader noemde rauwkost altijd rauwigheid; hij at er met een boogje omheen.

De man van de bediening loopt soepel de trap op en meldt zich aan mijn tafeltje. Op mijn vraag waar de bedrijfsnaam vandaan komt, antwoordt hij dat die verwijst naar de Dr. Hermansstraat elders in Den Bosch. De oprichters hadden daar een pand op het oog, maar dat ging niet door, hoewel de plannen al in een vergevorderd stadium waren. De naam is toen met de plannen meegenomen naar de watertoren. Dr. Hermans was trouwens een pionier van de Noord-Brabantse geschiedschrijving. Fraai dus dat dit markante monument in de provinciehoofdstad naar hem verwijst. De bouw van de watertoren heeft hij echter niet meegemaakt; hij overleed in 1869.

Zo gauw de serveerder de trap weer afgaat naar de open keuken beneden, kijk ik op mijn gemak rond op de eerste verdieping. De bakstenen muren zijn goed in de verf gezet, mogelijk oorspronkelijk bestreken met een papje van kalk. Nu zijn er op het wit pastelachtige nuances van grijs, roze en geel aangebracht. De lichte muren versterken de ruimtelijke beleving.

De bar is ondanks zijn eenvoud een strakke blikvanger. Barkrukken (model Paris, een klassieker) staan voor een donkerbruine tapkast. Links in de achterwand zit een groot raam waardoorheen daglicht naar binnen valt. Dit raam is bij de bouw in 1885 geplaatst. Een ander raam in deze ruimte werd bij de verbouwing aangebracht. Boven de bar hangen twee buisvormige led-armaturen. Om die armaturen zijn lege worstdarmen gedrapeerd, wat een speels effect sorteert. Volgens de serveerder is niet elke gast gecharmeerd van deze lampen. Het idee ontsproot uit het brein van een jonge ontwerper. Jonge ontwerpers met talent hebben een fijne neus voor prikkelende concepten.

In de aanpalende ruimte is ook een nieuw raam geplaatst. Omdat de muren dik zijn, is de vensterbank met een stel kussens tot zithoek opgewaardeerd. Vanaf hier kijk je uit op rivier De Aa en een stukje verderop de Bartenbrug, waarover elke Bosschenaar een mening heeft. Het aircosysteem van verzinkt plaatstalen buizen is zichtbaar tegen het hoge witte plafond. Het geheel combineert de directheid van een bierkelder met de zalvende spaarzaamheid van een refter. Er is een geheim. Er is iets dat het licht en daarmee de beleving in deze ruimte zacht maakt. De muziek, zoete indie-pop en alternative country, versterkt het zachte.

Ik knabbel aan mijn crudité. Een jong stel loopt met verende tred de trap op. De panden van halflange kameelkleurige jas van de man deinen mee op het stijgende ritme van zijn stappen. De kleur van zijn jas rijmt met die van de vloer. Hier is het geheim.

De betonvloer is verhuld onder een wasachtige lijmlaag, de betonkleur schemert nog slechts lichtjes door, op de ene plek meer dan op de andere. De wasachtige lijmlaag hield vermoedelijk ooit linoleum of een vergelijkbare vloerbedekking op zijn plaats. De lijmlaag heeft een rijkgeschakeerd palet aan herfstachtige tinten. Plaatselijk krijgt de vloer door de wasachtige uitstraling iets huidachtigs, dooraderd zelfs vanwege de vele scheuren in het beton eronder. Het wasachtige is matglanzend; licht dat erop valt, wordt deels geabsorbeerd, deels weerkaatst. De ondergrond is zacht en warm en naar boven toe krijgt het interieur steeds meer licht. Gasten kunnen hier verlichte gesprekken voeren op een aangenaam warm fundament. Het stel heeft een plekje gevonden; ze kruipen tegen elkaar.

Tegen de bar beneden, een beetje achter de trap, zit een bijzonder knusse zithoek verstopt. Hier wil ik graag nog een keer een avond doorbrengen. John?